Nierstenen: Symptomen, oorzaken & diagnose

Nierstenen zijn harde afzettingen die bestaan uit mineralen en zouten en zich vormen in uw nieren. Ontdek alle symptomen van nierstenen en hoe u ze kunt diagnosticeren en voorkomen in dit artikel.

💡 Kort samengevat:

  • Nierstenen zijn harde afzettingen die ontstaan door overtollige mineralen zoals calcium en urinezuur in geconcentreerde urine, vaak het gevolg van uitdroging of metabole aandoeningen zoals diabetes.
  • De belangrijkste klacht bij een niersteen is nierkoliek: hevige, stekende pijn aan de zijkant en onderrug die vaak uitstraalt naar de buik, vergezeld van veranderingen in de urineproductie of bloed in de urine.
  • Diagnose omvat beeldvorming (zoals CT-scans) en urineanalyse, terwijl behandeling en langdurige preventie gericht zijn op het verhogen van de waterinname en het aanpassen van dieet of medicatie op basis van de samenstelling van de steen.

Veelvoorkomende symptomen van nierstenen

De symptomen van nierstenen worden vaak duidelijk wanneer een steen beweegt binnen de nieren of komt de urineleider binnen(de buis die de nieren met de blaas verbindt), wat hevige pijn veroorzaakt die bekend staat als nierkoliek. Deze veelvoorkomende gezondheidskwestie treft ongeveer 1 op 11 mensen, wat leidt tot intense pijn of complicaties als ze de urineafvoer blokkeren.

Belangrijkste symptomen zijn onder andere:

Ernstige pijn: Heldere, krampende pijn meestal aan de zijkant en achterkant, onder de ribben (flankpijn). Deze pijn kan uitstralen naar de onderbuik en lies, vaak komt in golven en varieert in intensiteit.

Urineveranderingen: Aanhoudende behoefte om te plassen, vaker plassen dan gewoonlijk, of kleine hoeveelheden urine passeren.

Pijnlijke urinering: Een branderig gevoel tijdens het plassen (dysurie).

Hematurie: Roze, rode of bruine urine door bloed (hematurie). Soms zijn er slechts microscopische hoeveelheden bloed aanwezig, alleen zichtbaar via testen.

Andere gerelateerde symptomen: Misselijkheid en overgeven komen vaak voor. Koorts en rillingen kunnen wijzen op een ernstige infectie en vereist onmiddellijke medische aandacht.

Belangrijk ⚠️ Als u plotselinge, hevige pijn ervaart of pijn die gepaard gaat met koorts/rillingen of bloed in uw urine, neem dan onmiddellijk contact op met een arts of zoek direct medische hulp.

Wat veroorzaakt nierstenen?

Nierstenen ontstaan wanneer je urine meer kristalvormende stoffen bevat—zoals calciumoxalaat en urinezuur—dan het vocht in je urine kan verdunnen, vaak door aanhoudend lage waterinname.

The hoofdtypen van nierstenen zijn:

Steensoort Primaire Samenstelling Geassocieerde oorzaken / Risicofactoren
Calciumstenen Calciumoxalaat (meest voorkomend) of calciumfosfaat Hoge niveaus calcium of oxalaat in de urine, een dieet met veel zout, hyperparathyreoïdie, of bepaalde genetische factoren.
Urikzuurstenen Urinezuur Hoog-eiwit dieet, jicht, chronische diarree of diabetes. Vaak geassocieerd met een lage urine-pH (meer zuur).
Struvietstenen Magnesiumammoniumfosfaat Typisch het resultaat van chronische urineweginfecties.
Cystine Steentjes Cystine (een aminozuur) Veroorzaakt door cystinurie, een erfelijke genetische aandoening waarbij de nieren overmatig cystine uitscheiden.

Verschillende factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van nierstenen:

Uitdroging

Niet genoeg water drinken is een belangrijke oorzaak.

Dieet

Hoog natrium, hoog eiwit, of hoog oxalaat (in sommige gevallen)dieet kan de concentratie van steenvormende stoffen verhogen in de urine.

Medische aandoeningen

Condities zoals obesitas, inflammatoire darmziekten, jicht en type 2 diabetes verhogen het risico aanzienlijk, vooral voor urinezuurkristallen.

Familiegeschiedenis

Het hebben van een familielid met nierstenen vergroot je eigen risico.

Diagnose van nierstenen

Een snelle en accurate diagnose is essentieel om de juiste behandeling te bepalen en andere ernstige ziekten uit te sluiten.

Het diagnoseproces omvat doorgaans:

Medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek: De arts zal uw symptomen en persoonlijke risicofactoren beoordelen.

Bloed- en urineonderzoeken: Bloedtesten kunnen overmatige hoeveelheden calcium of urinezuur in uw bloedbaan aantonen en controleren op goede nierfunctie.

Urinetests, inclusief een 24-uurs urineverzameling, helpen uw arts de hoeveelheid urine die wordt geproduceerd te meten en de niveaus van stoffen die steenvorming en steenvorbeeding bevorderen of voorkomen. U kunt ook de ingebouwde urine-laboratorium van Withings gebruiken om uw calciumgehalte te controleren en nierstenen te voorkomen.

Beeldvormingstests zoals:

CT-scan: Een computed tomography (CT) scan is vaak de voorkeursmethode voor beeldvorming om de grootte en locatie van de nierstenen in de urinewegen te visualiseren.

Ultrasoon:Ultrasound is een niet-invasief hulpmiddel, vooral handig tijdens de zwangerschap of wanneer het vermijden van straling nodig is,hoewel het soms kleinere stenen kan missen.

Steenanalyse: Als je een steen passeert, kan je arts je vragen deze te verzamelen met een zeefje. Het analyseren van de chemische samenstelling van de steen helpt bij het bepalen van het type (calcium, urinezuur, enz.), wat essentieel is voor het aanpassen van preventie- en behandelingsstrategieën.

Preventie en behandeling

Effectieve behandeling voor acute episodes richt zich op het beheersen van pijn (vaak met NSAID's) en het vergemakkelijken van het passeren van stenen. Voor stenen die te groot zijn om door te gaan of geassocieerd zijn met infectie, zal uw arts kan procedures zoals extracorporeale schokgolflithotripsie aanbevelen (ESWL) of chirurgie.

Voor langdurige preventie is de belangrijkste aanbeveling voor alle soorten nierstenen verhoogde waterinname om de urine te verdunnen. Andere preventieve maatregelen zijn specifiek voor het type steen:

Calciumstenen: Het aanpassen van het dieet om natrium en dierlijk eiwit te verminderen, terwijl je zorgt voor voldoende, niet overmatige, voedingscalcium. Thiazide diuretica of citrate-medicatie kan worden voorgeschreven door uw arts.

Urikzuurstenen: Beperk voedingsmiddelen met een hoog purinegehalte (zoals rood vlees) en houd een gezond lichaamswaterbalans. Medicijnen zoals allopurinol kunnen de uric acid niveaus in het bloed en de urine verlagen, en alkaliserende middelen kunnen de urine minder zuur maken.

Regelmatige follow-up met uw zorgverlener is essentieel, omdat het risico op terugkerende nierstenen hoog is. U-Scan Calci kan ook helpen bij preventie als je risico loopt: alleen door het plaatsen van de U-Scan Calci apparaat in je toilet, zodat je enkele van de biomarkers (calcium, hydratatie…) kunt monitoren die essentieel kunnen zijn om een terugval te voorkomen.

Withings | Withings
loader newco
loader newco